Altzako eskolak, orain dela 80 urte

Altzagainiako eskolen ikuspegia (1933). Marrazkia tamaina handian deskargatu

Orain dela 80 urte gutxi gorabehera, aitona-amonen garaian, diktadura garaia zen eta horrek eragin handia izan zuen hezkuntzan. Garai hartako eskolak ez ziren gaur egun ezagutzen ditugun bezalakoak. Enciclopedia izeneko liburu bakar bat zegoen eta bertan biltzen ziren irakasgai ezberdinen oinarrizko ezagutzak.

12 urte bete ondoren ez zen derrigorrezkoa klasera joatea eta adin horretatik aurrera segitzeko aukera zuten ikasleak zorte handikoak ziren. Haurrak 6 edo 7 urterekin hasten ziren eskolara joaten.

Altzako eskolak hiru mailatan banatuta zeuden. Lehenengoan batuketa, kenketa, idazketa eta irakurketaren oinarriak ikasten zituzten. Bigarren mailan, berriz, matematika gehiago, geografia, eta historia pixka bat ere ikasten zuten. Azken mailan, hirugarrenean, mutilak lan munduan sartzeko prestatzen zituzten eta neskak, ostera, etxeko zereginak betetzeko, adibidez josten irakasten zieten.

Neskak eta mutilak banatuta zeuden, gela desberdinetan, eta eta ez ziren inoiz egoten elkarrekin, ez gelan eta ez jolastokian.

Altzako auzokide batzuek kontatu digute ikasle batzuek klasera huts egiten zutela adibidez baratza ereiteko edo uzta jasotzeko garaian. Izan ere, ikasle batzuk baserrietan bizi ziren eta familiari baratzean laguntzea eskolara joatea baino garrantzitsuagoa zela uste zen. Klasera arrazoi horiengatik ez joatea guztiz justifikatuta zegoen, bai gurasoen eta bai irakasleen aldetik.

Gainera, 12 urte egin arte eskolara joatea derrigorrezkoa bazen ere, hainbat ikaskide gelara joaten ez baziren, ez zen asko nabaritzen, normalean 60 ikasle zeudelako gela bakoitzean, eta batzuetan 80 ikasle ere izaten ziren!

Altzatarren oroitzapenen artean, eskolan jasandako zigorrek garrantzi handia dute, batzuek oso gaizki pasa zutelako. Jarrera ezegokiak oso gogorki zigortzen ziren, hitzez edota fisikoki. Zigor gisa, ikasleak makil, erregela, gerriko edo eraztun gogorrekin jotzen zituzten. Hauek ziren beste zigor batzuk: hainbat orduz paretara begira egotea, edo besoak bi alboetara zabaldu eta liburu pisutsuei eustea.

Garai hartako eskolek ez zuten harresirik, horregatik, ikasleak jolasorduan auzora ateratzen ziren jolastera, eta kaleetan, plazetan edo frontoian egoten ziren gelara bueltatzeko ordura arte.

 

Horrela kontatu digute hainbat altzatarrek nolakoa zen eskola orain dela 80 urte. Orain hausnar dezagun pixka bat. Nola kontatuko zenioke beste garai bateko norbaiti zure eskola nolakoa den?